In 1967 ziet de hypermoderne NSU Ro 80 het daglicht. Met zijn wigvormige koets lijkt hij generaties voor te lopen op de concurrentie. Maar het échte klapstuk ligt onder de motorkap: een tweeschijfs rotatiemotor. Uiteindelijk wordt deze bejubelde vinding van Felix Wankel de belangrijkste nagel aan de doodskist van zowel het merk NSU als het model.
De basis van de samenwerking tussen de autofabrikant en Felix Wankel, wordt al gelegd in de jaren 50. NSU is dan de grootste fabrikant van gemotoriseerde tweewielers ter wereld. Daarnaast is NSU een succesvol producent van compacte personenauto’s. Het is de tijd van het Duitse wirtschaftswunder; de economische bomen groeien tot in de hemel en nieuwe technieken worden met enthousiasme en optimisme begroet. Deze tijdgeest krijgt vat op de ontwikkelingschef van NSU, Walter Fröde, wanneer hij Felix Wankel ontmoet.
Minder bewegende delen wankelmotor
Wankel is op dat moment al zo’n dertig jaar bezig met de rotatiemotor. Al op jonge leeftijd vindt hij de op- en neergaande beweging van zuigers en drijfstangen in een viertaktmotor onnodig omslachtig. Aan de krukas moet die immers weer worden omgezet in een draaiende beweging. Een motor die zijn werkingsfasen puur draaiend zou afwerken, leek Wankel veel slimmer. Daarvoor zijn minder bewegende delen nodig. Dat zou op zijn beurt weer een gunstige invloed hebben op de productiekosten, het gewicht en de geproduceerde trillingen. En last but not least: door de compacte afmetingen zouden er meer centimeters beschikbaar blijven voor de passagiers en hun bagage.
De jonge ingenieur gaat aan de slag met zijn ideeën, en al snel blijkt dat de smering en de afdichting bij zijn motorprincipe problematisch zijn. Toch krijgt hij in de jaren dertig een baan bij het Duitse Rijksluchtvaartministerie, waar hij draaischijfmotoren voor vliegtuigen ontwikkelt. In 1945 wordt Wankels laboratorium ontmanteld door de geallieerden.
Wankel ontmoet NSU-baas
In 1951 pakt Wankel de draad weer op en na zijn ontmoeting met Walter Fröde krijgt een aantal NSU-racemotorfietsen een eenschijfs wankelmotor gemonteerd. In 1957 is NSU van mening dat de motor ook in een auto kan worden toegepast. Hij komt in de snelste versie van de NSU Prinz Spider, omgedoopt tot NSU Wankel Spider.
Autobahncruiser
Maar de ambities van het merk gaan verder. NSU wil een grote middenklasser te bouwen die alle concurrenten in de schaduw stelt. En natuurlijk moet dit paradepaardje een wankelmotor krijgen. Zo’n hypermoderne, trillingvrije machine past immers perfect bij een snelle, comfortabele autobahncruiser.
Maar het zou niet alleen bij een geavanceerde motor blijven. NSU’s topmodel moest ook uiterlijk herkenbaar zijn als een product van de toekomst. Daarvoor zorgde in de eerste plaats de aalgladde, door Claus Luthe ontworpen carrosserie. Andere moderne kenmerken zijn: voorwielaandrijving, onafhankelijke wielophanging en schijfremmen rondom, stuurbekrachtiging en een versnellingsbak met automatische koppeling.
Garantieclaims wankelmotor
In 1967 is het model klaar, en wordt NSU Ro 80 gedoopt. De tweeschijfs wankelmotor levert 115 pk en de topsnelheid bedraagt 180 km/h. De auto wordt enthousiast ontvangen en wordt zelfs verkozen tot Auto van het Jaar. Om het wantrouwen ten aanzien van de moderne motor de kop in te drukken, biedt NSU een garantie van 30.000 kilometer op de motor. Destijds een unicum. Het blijkt algauw een dure grap voor de fabrikant. Door verkeerd onderhoud en pakkingproblemen sneuvelen veel motoren door oliegebrek. NSU betaalt zich blauw aan de garantieclaims. Het duurt tot 1970 voordat de ellende met de afdichtingen enigszins beheersbaar worden. Maar dan is het eigenlijk al te laat.
NSU opgekocht door Audi
Door alle negatieve verhalen wordt de NSU Ro 80 zeer matig verkocht en het regent ‘zie-je-wels’ van sceptici. Het water stijgt NSU al snel tot de lippen. In 1969 wordt het merk opgekocht door Audi, en na ruim 37.000 geproduceerde Ro 80’s gaat in 1977 de stekker uit het model. En ook uit het merk. De door NSU ontwikkelde K70 komt in 1970 als Volkswagen op de markt en heeft een conventionele viercilinder lijnmotor. Hoewel, conventioneel … Voor Volkswagen, waar alle modellen op dat moment nog op de Volkswagen Kever zijn gebaseerd, is de voorwielaangedreven Volkswagen K70 juist ongekend modern.
Van de andere merken die een licentie van de wankelmotor hadden bemachtigd, gaat alleen Mazda er serieus mee door. Mercedes en Citroën komen niet verder dan prototypen of mondjesmaat gebouwde productiemodellen.
NSU Ro 80 als klassieker
Dankzij een harde kern van liefhebbers is de NSU Ro 80 gelukkig niet uitgestorven. Bovendien is de auto met het juiste onderhoud betrouwbaarder dan menigeen denkt. Dat is niet alleen te danken aan geoptimaliseerde afdichtingen, maar ook aan de kwalitatief hoogwaardige oliesoorten van tegenwoordig. Zelfs naar moderne maatstaven is de NSU Ro 80 een ruime auto en het interieur is uitstekend afgewerkt. De wankelmotor zorgt voor een unieke geluidsbeleving en de pook van de semi-automaat heeft een apart schakelpatroon. Veren doet de NSU Ro 80 buitengewoon soepel en dat maakt hem nog altijd tot een aangename langeafstandsauto.
