Dit jaar is het 30 jaar geleden dat Audi zijn eerste model met direct ingespoten dieselmotor introduceerde. Deze Audi 100 2.5 TDI had een 2,5-cilinder motor met 120 pk in de aalgladde neus. Vijf jaar geleden was een kwarteeuw TDI nog alle reden voor een feestje. Dit lustrumjaar hebben we tot dusver nog niets gehoord over ophanden zijnde festiviteiten … Toch willen wij even stiekem stilstaan bij 30 jaar Audi TDI.
Het kan soms hard gaan in de autowereld. In 2014 geloofde Audi nog heilig in de dieseltechnologie. De sjoemeldieselaffaire en de wereldwijde klimaatdiscussie hebben dit geloof echter ernstig aangetast, en Audi is nu vooral bezig om zichzelf op de kaart te zetten als producent van hippe en schone elektrische autos’. In 1989 had de TDI echter nog en grote carrière voor zich. Van het 2,5-liter blok werden verschillende vermogensversies gebouwd. Behalve bij de Audi 100, werd de 2.5 TDI ook gemonteerd bij de Volkswagen Transporter (T4) en de Volvo’s 850 en V70. Zelfs in de Volvo S80 heeft de vijfcilinder diesel nog een tijdje dienstgedaan. Bij goed onderhoud kan deze motor intergalactische kilometerstanden bereiken – miljonairs zijn geen uitzondering. De in 1997 geïntroduceerde Audi A6 kreeg een nieuwe topdiesel, de 2.5 V6 TDI. Deze motor liep weliswaar fraaier en minder rauw dan de oude vijfcilinder, maar hij bleek eveneens veel minder betrouwbaar.
Doorbraak met 1.9 TDI
De eerste 2.5 TDI gold weliswaar als baanbrekend, maar de grote doorbraak van de TDI-motor kwam pas in 1991. Toen werd de compactere 1.9 TDI in de Audi 80 leverbaar. Na enige tijd kon je zelfs de Audi Cabriolet met de direct ingespoten diesel bestellen, destijds en unicum. Aanvankelijk leverde de 1.9 TDI 90 pk, maar in de loop der jaren kwamen er een heleboel krachtiger versies, met vermogens tot wel 150 pk. En niet alleen in Audi’s. Ook Volkswagens, Seats en Skoda’s kregen de fijne direct ingespoten diesel onder de kap.
Al snel werden de TDI-motoren ongekend populair onder veelrijders. Je had het vermogen van een krachtige benzinemotor, maar dan gecombineerd met een heerlijk koppel en een laag verbruik. Behalve het typische nagelgeluid behoorden daarmee eigenlijk alle traditionele nadelen van de dieselmotor tot het verleden. Na het succes van de TDI gingen vrijwel alle automerken met de direct ingespoten diesel aan de slag.
Fiat Croma met direct ingespoten diesel
Zo ook het Fiat-concern, dat in 1997 met de commonrail-diesel op de proppen kwam. Deze had een lager verbruik en een beschaafdere motorloop dan de TDI’s uit Ingolstadt en Wolfsburg. Dat het juist de Italianen waren die met deze mooie diesel kwamen, is eigenlijk geen toeval. Want nog voordat Audi de TDI introduceerde, was de Fiat Croma al met een direct ingespoten dieselmotor leverbaar. Het was een viercilinder met 1929 cc, voorzien van een turbocompressor met intercooler. Met zijn 90 pk had de 1.9 D.i.d. 15 pk meer dan de eveneens in de Croma leverbare 2,5-liter dieselmotor. En dat bij een duidelijk lager verbruik. Ook op prestatiegebied was de Croma D.i.d. de 2.5D de baas.
Driewerf hoera voor 30 jaar Audi TDI
Dat de Italiaanse D.i.d. veel minder succesvol werd dan de TDI van Audi en Volkswagen, komt vooral omdat hij in de niet bijster succesvolle Croma lag. Daarnaast was de marketing van Audi en Volkswagen stukken efficiënter.
Maar aan alle moois komt een eind. Hoewel de moderne TDI’s nóg veel zuiniger en krachtiger zijn dan hun voorgangers van 30 jaar geleden, en stukken schoner bovendien, lijkt de dieselmotor zijn langste tijd te hebben gehad. Want zelfs de slimme marketingmachine van het Volkswagen-concern kan het vieze sjoemeldieselimago niet meer schoonpoetsen. Veel van die oude TDI’s bewijzen nog altijd zonder morren – maar vaak wel met enig roken – hun kwaliteiten. De vraag is alleen hoelang nog. Zelfs in diesellanden bij uitstek, zoals Frankrijk en België, ligt de diesel onder vuur. Toch roepen wij nog stiekem driewerf hoera voor 30 jaar TDI. Want wat hebben we genoten van die eerste rouwdouwerige nagelaars.
