In 2020 werd de Toyota Celica 50 jaar. Op de valreep van 2021 staan we nog even stil bij zijn exotische voorbode: de EX-I. Is de EX-I echt ontworpen door Japanners of is dit een onbekende creatie van een Italiaans designhuis?
Soms zijn er conceptauto’s waarvan je het bestaan niet wist. Toen we research deden voor de Toyota Celica, die dit jaar vijftig jaar bestaat, bekeken we het prototype waarop hij losjes gebaseerd is. Niemand kende deze EX-I. Dat krijg je met auto’s uit een tijd waarin vier van de vijf redactieleden van Classic Cars nog lang niet geboren waren en de enige die er al wél was nog op de kleuterschool zat.
Had Pininfarina iets met de EX-I te maken?
We zijn (meer dan) aangenaam verrast bij de aanblik van de Toyota EX-I. De Celica uit 1970 kennen we uiteraard, maar we wisten niet dat hij zo’n exotische oorsprong had. Laten we eerlijk zijn, vergeleken met de EX-I verwordt de Celica tot een slaapverwekkend sportwagentje. Of, iets positiever geformuleerd, naast de Celica lijkt de EX-I getekend door de Italiaanse meesterontwerpers van Bertone of Pininfarina.
Neil Armstrong en Apollo Henkie
De EX-I stond tentoongesteld op de autobeurs van Tokio in 1969. Aan zijn ontwerp is goed te zien dat de wereld in de ban was van de ruimtevaart. Op 21 juli 1969 had Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan gezet, vanuit de Apollo 11. De wereld keek bewonderend toe, in Nederland werd zelfs een rechtstreekse nachtelijke uitzending aan gewijd. Henk Terlingen (Apollo Henkie) en Chriet Titulaer deden verslag. Kinderen mochten opblijven en wilden allemaal ruimtevaarder worden.
Futuristische liefde
De fascinatie voor de ruimtevaart zag je terug in allerlei voorwerpen, van meubels tot auto’s. De gestroomlijnde carrosserie van de EX-I en de opvallende details duiden ook bij de EX-I op futuristische liefde. Zo had de tweepersoons auto een dakspoiler die elektrisch omhoog en omlaag ging. Ook eind jaren zestig boog men zich al over de vraag wat de motor van de toekomst zou worden. Benzine? Elektrisch? Turbine-aandrijving? De technici van Toyota lieten het in het midden; er zit geen motor onder de kap van de EX-I.
EX-I niet geschikt voor smalle wegen
Dat een prototype het productiestadium uiteindelijk niet haalt, heeft soms heel basale redenen. Japan was in de jaren zestig een wirwar van smalle wegen. Snelwegen waren er nog nauwelijks, maar de plannen lagen klaar. De EX-I zinspeelde daarop: Toyota gaf aan dat hij bedoeld was om hard te rijden op lange trajecten. Maar de Toyota EX-I voldeed niet aan de afmetingen die toen wettelijk voor auto’s waren vastgelegd.
Van concept naar Toyota Celica
De EX-I werd net zo lang gekneed tot er een sportwagen ontstond die wél aan de Japanse regels voldeed. Dat werd de Celica. In de herfst van 1970 maakte hij zijn debuut en pas in 2005 eindigde zijn carrière, na zeven generaties. Toyota vond het mooi geweest en besloot dat er geen ruimte meer was voor sportieve uitspattingen. Gelukkig lijkt het tij te keren. Akio Toyoda, de huidige CEO, is gek op snelle auto’s. We raden hem aan om nog eens een rondje om de EX-I te lopen.
Overigens presenteerde Toyota op de Tokyo Motor Show van 1969 nog twee prototypes. De Toyota EX-II was een elektrische (!) tweezitter en de EX-III was een zo mogelijk nog spectaculairdere sportwagen, waarbij de grote uitlaatpijpen hintten naar turbine-aandrijving …
