60 jaar BMW Neue Klasse: restauratie van redder in nood

Tekst Gert Wegman Fotografie Igor Stuifzand

Zestig jaar geleden behoedde de BMW ‘Neue Klasse’ 1500 het merk voor de ondergang. Tegenwoordig is de Neue Klasse een geliefde klassieker. Restauratie loont de moeite, zeker in het geval van de zeldzame BMW 2000 TI van Marcel d’Angremont.

Na de Tweede Wereldoorlog hielden de Bayerische Motoren Werke te lang vast aan grote, dure modellen met V8-motoren. Terwijl er juist behoefte was aan compacte, betaalbare auto’s. Met de in licentie gebouwde Isetta slaagde BMW er na 1955 in de volumes op te krikken. Wel gaapte er een enorm gat tussen deze veredelde motor­fiets en de peperdure 501 en 502.

Bubble cars hielden BMW overeind

In 1957 introduceerde BMW de 700, getekend door de Italiaanse ontwerper Michelotti. Hoewel er nog deels bubble car-techniek aanwezig was, gold de 700 als een volwassen auto. Grootaandeelhouder Herbert Quandt had veel vertrouwen in het model en in de toekomst van het merk. Hij wilde niets weten van een overnamebod van Daimer-Benz en kreeg de kleinere aandeelhouders mee.

Prototype Neue Klasse op autotentoonstelling Frankfurt

Zo bleef BMW op eigen benen staan. De kleine modellen leverden zelfs genoeg geld op voor de ontwikkeling van een nieuwe auto. Het moest een BMW worden voor de snel groeiende middenklasse. Het resultaat van de inspanningen was de BMW 1500, die in 1961 als prototype op de autoshow van Frankfurt verscheen. Het was een opvallend gestileerde vierdeurs middenklasser met een ­moderne, onafhankelijke achterwielophanging. De 1499cc-motor met bovenliggende nokkenas en aluminium cilinderkop had een relatief hoog koppel. Tot 1988 fungeerde deze M10-motor als basisblok voor tal van BMW-viercilinders.

Eerste BMW met Hofmeister-knik en nieren

Ook op designgebied was de 1500 baanbrekend. Het was de eerste BMW met de befaamde Hofmeister-knik (genoemd naar hoofdontwerper Wilhelm Hofmeister) in de C-stijl. Ook de BMW-nieren in de grille debuteerden bij de 1500. Een derde designkenmerk waarmee de Neue Klasse de toon voor de toekomst zette, was de lijnvoering van de motorkap en het kofferdeksel.

Kinderziekten BMW Neue Klasse

De nieuwe BMW ging in 1962 in productie en kreeg veel waardering voor zijn rijeigenschappen, prestaties en afwerking. Helaas kwam er ook een aantal kinderziekten aan het licht. Gelukkig wist BMW ze snel en efficiënt te verhelpen. Bovendien kregen de getroffen klanten een coulante behandeling. Zo was de ellende snel vergeten en bleef de Neue Klasse populair. Algauw kwamen er krachtiger motorvarianten die voor de aansluiting met Mercedes moesten zorgen. In 1963 verscheen de BMW 1800, een jaar later kreeg de 1500 de 1600 als vervanger. Drie jaar later werd het topmodel 2000 geïntroduceerd. Daarvan leverde de basisversie 100 pk, terwijl de TI en tilux dankzij hun aangepaste brandstofvoorziening zelfs 120 pk op de been brachten.

Waarom zou je in 1967 een BMW kiezen?

Toch was een BMW in de jaren zestig geen voor de hand liggende keuze. De Engelse merken deden nog steeds goede zaken, en ook de Opel Rekord, de Peugeots 404 en 504 en de Citroën DS waren populair. Dat brengt ons meteen bij de eerste vraag aan Marcel d’Angremont, sinds 1979 – na zijn in 2000 overleden vader – de tweede eigenaar van een gerestaureerde BMW 2000 TI uit 1968. Waarom koos D’Angremont senior in 1967 voor een BMW?

Gekocht op Curaçao

“Wij woonden destijds al een jaar of tien op Curaçao. Uit brieven van familie en vrienden concludeerden mijn ouders dat het verkeer sinds eind jaren vijftig ontzettend druk was geworden. Om die reden wilde mijn vader bij terugkeer graag een veilige, snelle auto. Toevallig had hij gelezen dat de BMW 2000 TI de eerste sedan was die de Nordschleife van de Nürburgring in minder dan tien minuten had afgelegd. Bovendien had de auto de 24-uursrace van Spa-Francorchamps gewonnen. De conclusie van mijn vader was: die moet ik hebben!”

BMW 2000 TI is zeldzame verschijning

Zodoende bestelde Marcels vader eind 1967 bij de Curaçaose BMW-dealer een Chamonix-witte 2000 TI. Door de gunstige koers van de Antilliaanse gulden was de BMW op Curaçao relatief goedkoop. Desondanks koos D’Angremont senior – in tegenstelling tot de meeste 2000-kopers – niet voor de luxe, en nauwelijks duurdere 2000 tilux, herkenbaar aan de langwerpige koplampen en achterlichten. De sobere 2000 TI heeft dezelfde aandoenlijke ronde koplampen en kleine achterlichtunits als de 1600 en 1800. “Achteraf is de keuze van mijn vader wel zo leuk, want ik geloof dat er naast deze nog maar één andere 2000 TI in Nederland geregistreerd staat. Luxe interesseerde mijn vader niets, het ging hem puur om de prestaties.”

Indrukwekkende prestaties

Met die prestaties was inderdaad weinig mis. De krachtige 1990cc-viercilinder motor zorgde voor een topsnelheid van 181 km/h. Minstens zo indrukwekkend was de honderdsprint van 12 seconden. Die cijfers waren niet te danken aan een injectiesysteem, zoals de letters in de typeaanduiding lijken te suggereren. TI staat voor Touring International. Met die benaming wilde BMW de Langstreckentauglichkeit van deze modelvariant onderstrepen. Het brandstof-luchtmengsel werd bij de 2000 TI en tilux verzorgd door twee dubbele Solex-carburateurs, de latere 2000 tii beschikte wél over injectie.

In 1969 keerde de familie D’Angremont terug naar Nederland. Vanaf de achterbank aanschouwde Marcel niet langer reuzencactussen, overstekende leguanen en kleurig gepleisterde huisjes, maar groene weilanden, zwartbonte koeien en bruine bakstenen. Na de remigratie bleef vader D’Angremont zijn BMW tien jaar trouw, maar in 1979 moest de Neue Klasse plaatsmaken voor iets moderners. Het plan was om de BMW in te ruilen. Maar D’Angremont senior kreeg zo’n laag inruilbod, dat hij de auto dan liever aan zijn zoon gaf. “Vervolgens heb ik er mijn hele studententijd in rondgereden en er een hoop lol mee gehad.”

Reparatiepoging met colablikje

Marcel doorkruiste met zijn roeimaten het hele land en ontzag de 2000 TI niet. Tijdens een wedstrijd in Groningen, waarbij hij zijn team vanuit de auto coachte, verloor hij op een dijkweggetje een deel van de uitlaat. “Ik heb de boel nog provisorisch proberen te repareren met een colablikje, maar dat lukte niet. Bang dat we op de snelweg door de politie werden aangehouden, zijn we ’s nachts via binnenweggetjes met oorverdovend geraas van Groningen terug naar Leiden gereden.”

Behalve voor het vervoer van roeiers, werd de BMW ook ingezet bij verbouwingen: “Voor het juiste afschot van een terras hadden we op een gegeven moment flink wat zand nodig. Om die reden ben ik met de auto het strand bij Noordwijk opgereden en heb ik de kofferbak vol geschept met zand. Tja, in die tijd zag ik het klassieke er nog niet aan af …”

Chamonix-wit

Toen de oude BMW nauwelijks meer werd gebruikt, heeft hij in diverse stallingen gestaan. Ook heeft hij noodgedwongen een tijd in de openlucht doorgebracht. Dat deed de auto geen goed en om verder verval te voorkomen, besloot Marcel in 2014 tot een algehele restauratie. Tijdens de speurtocht naar een restaurateur had Marcel de smaak weer zo te pakken gekregen, dat hij op zoek ging naar een vergelijkbare BMW om de restauratieperiode mee door te komen. Zo werd het wagenpark van de familie uitgebreid met een 2000 tilux uit 1968, eveneens in de kleur Chamonix-wit.

Strandzand in de kokerbalken

De TI is tijdens de restauratie helemaal kaal geweest, en bij de demontage bleken de kokerbalken vol te zitten met schelpen en zand – nog een souvenir van Marcels Noordwijkse strandavontuur. Het zoute strandzand had de balken geen goed gedaan, die dan ook compleet zijn vervangen. Een voorportier, een voorspatbord, de motorkap en het kofferdeksel waren evenmin te redden.

Bij de revisie van de motor heeft Marcels zoon Fabian urenlang zuigers geschuurd. Verder zijn de cilinders gehoond en ook de versnellingsbak is volledig uit elkaar geweest en opnieuw opgebouwd.

Interieur BMW Neue Klasse

Het interieur bleek nog in vrij goede staat, alleen de voorstoelen zijn opnieuw gevuld en bekleed. In de achterbank zat nog een originele winkelhaak uit Marcels studententijd en verder bleek het dashboardkastje bewoond te zijn geweest door een eenzame muis. Wegens vroegtijdig overlijden heeft de kleine kraker de restauratie niet meer mogen meemaken … Wel jammer, temeer doordat hij nu nooit heeft kunnen genieten van de nieuwe achterruit mét verwarming. Die kwam uit een 2000 tilux, de enige ‘veiligheidsconcessie’ die Marcel aan de originaliteit heeft gedaan. De gordels zaten er al wel in, maar ze bewegen nog niet automatisch met je mee, waardoor je bij het bedienen van de ruitenwissers nog wel eens stevig wordt vastgegrepen.

Vertrouwenwekkend

Zelf ervaren we tijdens een korte rit dat de bejaarde BMW lekker comfortabel veert en in bochten stevig overhelt. Sturen gaat tijdens het manoeuvreren een tikkeltje zwaar. Alles voelt degelijk en vertrouwenwekkend aan en de afwerking van het vrij sobere interieur is netjes. Er is geen kaal plaatdeel te ontdekken, en ook de kofferbak is grotendeels bekleed. Hoewel niemand eind jaren zestig de term ‘premium’ in de mond nam, was BMW al onderweg om zich met zijn afwerking en comfort te onderscheiden. Ook in die zin is de Neue Klasse van groot belang geweest voor de huidige status het merk. Die status doet de d’Angremonts niet zo veel. De liefde voor het merk is vooral gestoeld op herinneringen. Marcel en Fabian gebruiken de auto vooral voor club­evenementen en plezierritten. Onder meer voor een bezoek aan het BMW-museum in München. Terug naar de oorsprong, waar de Neue Klasse dankzij Herbert Quandt in 1962 begon met de herdefiniëring van BMW. Waarna het kon uitgroeien tot een van de meest gerenommeerde automerken ter wereld.