Klassiek werkpaard: Citroën Traction Avant

Tekst Igor Stuifzand Fotografie Igor stuifzand

Straatmeubilair. Dat was de Citroën Traction Avant tot in de jaren tachtig. Menig student kocht er eentje als eerste auto, bij voorkeur voor niet veel meer dan een fles jenever. En als de Traction dan uiteindelijk toch de geest gaf, belandde hij afgedankt en uitgeput op de sloop.

Gelukkig heeft Citroën tussen 1934 en 1957 zoveel TA’s gebouwd, dat de auto geen moment met uitsterven werd bedreigd. De studenten van weleer zijn nu de liefhebbers die hun stijlvolle klassieke Citroën met de grootste zorg koesteren en er in hun vrije tijd graag een blokje mee om gaan.

Geschiedenis

De eerste Citroën Traction Avant verscheen tachtig jaar geleden, maar de laatste exemplaren zijn inmiddels ook al ruim 60 jaar oud. Hoewel de Traction een robuust gebouwde auto was, zijn er maar heel weinig exemplaren over die nog nooit een lasapparaat of een plaatschaar hebben gezien. Sterker nog: er bestaan ongetwijfeld meer TA’s die al vaker dan een enkele keer een grondige restauratie hebben ondergaan.

Menig student kocht er eentje als eerste auto, bij voorkeur voor niet veel meer dan een fles jenever.

11 BN en 11 BL

Jef Gevers uit het Belgische Balen is sinds 1984 patron van het door zijn ouders opgerichte familiebedrijf De Blauwvoet, dat een dertigtal voertuigen verhuurt voor dagtrips, pendeldiensten, mindervalidenvervoer en schoolbusdiensten. De Blauwvoet heeft voor speciale gelegenheden drie klassieke postbussen uit Zwitserland, en in de werkplaats wordt momenteel hard gewerkt aan de restauratie van een Bedford uit 1955 met een houten opbouw. Prachtig materiaal, maar hier zijn we niet voor naar Balen gereden. Op het terrein van De Blauwvoet staan namelijk ook nog drie exemplaren van de Citroën Traction Avant: een roodzwarte 11 BN (Normale) uit 1955, een tot ijscowagen omgebouwd exemplaar dat oorspronkelijk met een open laadbak is geleverd en de hoofdrolspeler van dit artikel: een spierwitte 11 BL (Légère) uit 1953.

Citroën Traction Avant 11 BL

Bekijk dit model

Verkrijgbaarheid onderdelen

De liefde voor de Citroën Traction Avant moet wel diep zitten bij Jef. “Ach, ik houd vooral van auto’s met losstaande koplampen. Dat de keuze gevallen is op de Traction, heeft meer een praktische reden.” Jaarlijks wordt met Jefs auto’s namelijk zo’n 12 tot 15 duizend kilometer afgelegd. Het zijn werkpaarden, die elke dag inzetbaar moeten zijn. “Ik heb ook gekeken naar de Mercedes 170V, maar van die auto zijn de onderdelen lang niet zo eenvoudig verkrijgbaar. Dat gaf de doorslag om voor de Citroën Traction Avant te kiezen.” Maar naast ondernemer is Jef toch vooral een liefhebber en in zijn vrije tijd neemt hij zijn Tractions regelmatig mee voor een toerrit door de omgeving.

Technische restauratie Traction Avant

Voor het onderhoud van zijn Tractions vertrouwt Jef volledig op de expertise van Classic Automobile Service in het Brabantse dorp Zeeland. Dit bedrijf werd nog niet zo lang geleden opgestart, maar doordat het voortkomt uit het in de Citroën-wereld zeer bekende CTA Service Holland, kan het toch bogen op meer dan 25 jaar Traction-ervaring. Jef: “Ze kennen de Citroën Traction Avant zelfs beter dan hun broekzak en alle onderdelen die nodig zijn om mijn auto’s rijdend te houden, hebben ze op voorraad liggen of kunnen ze binnen afzienbare tijd leveren.” Ook voor de technische restauratie van zijn witte Légère nam Jef het bedrijf in de arm. In ongeveer twee maanden tijd werd de auto compleet opnieuw opgebouwd.

“Alle onderdelen die nodig zijn om mijn auto’s rijdend te houden, hebben ze op voorraad liggen.”

Uit een schuur

Maar zoals bij elke restauratie, ging aan die twee maanden wel een hele geschiedenis vooraf. Want toen Jef zijn Légère kocht, was ‘ie gewoonweg slecht. “Ik kocht de Citroën Traction Avant van een kennis, hier uit de buurt. De auto was sinds 1976 in zijn bezit geweest, maar had de laatste tien jaar in een schuur gestaan”, vertelt Jef. “De verkoper had in het verleden als werkplaatschef gewerkt en dat wekte wel vertrouwen bij me. De motor en de versnellingsbak waren ‘super’, zo werd mij verzekerd. Maar uiteindelijk bleek de techniek toch in een veel slechtere staat te verkeren dan verwacht. Sowieso was er al jaren beknibbeld op van alles en nog wat. Over de doorgeroeste voorbumper was bijvoorbeeld gewoon een willekeurige strook staal gemonteerd.”

Roestgevoelige zones Traction Avant

Toch verkeerde de carrosserie nog in een verrassend gezonde conditie. Nadat de koets gestraald was bij B.B.M.S. in Reppel, werd het benodigde laswerk toevertrouwd aan Auto’s Maes, een plaatselijke Chevrolet-garage die gerund wordt door drie broers. “De chef van de schadeherstelafdeling is nog een plaatwerker van de oude stempel. Hij kan nog met een hamer en een tas een passende plaat vormen. Veel jonge automonteurs denken bij een tas toch aan iets heel anders …” Voor de Citroën Traction Avant hoefde de tas weinig gebruikt te worden. Roestgevoelige zones, zoals de jambonneaux aan de voorzijde, de ophanging van de achteras en de dorpels, vertoonden niet veel meer dan oppervlakkige vliegroest.

Zwart of wit

Oorspronkelijk was de auto zwart, maar van die lakkleur stapte Jef rigoureus af. De auto moest wit worden, ook al heeft Citroën die kleur nooit voor de Traction Avant aangeboden. “De auto wordt veel verhuurd voor trouwerijen. Als gebaar naar de bruiden hebben we ervoor gekozen om de auto wit te laten spuiten”, legt Jef uit. “Ook het dashboard is die kleur. Ik weet dat het eigenlijk lichtgrijs hoort te zijn, maar dat vind ik niet mooi combineren met de witte buitenkant.” Een compromis waarmee afstand werd genomen van de originaliteit, maar wij kunnen er prima mee leven. Wat ons betreft misstaat de maagdelijk witte lak de Traction niet.

Motor, transmissie en stuurhuis

Na zijn verblijf bij de gebroeders Maes voor het herstel van de carrosserie en het aanbrengen van een nieuwe laklaag, werd de Citroën Traction Avant richting Noord-Brabant getransporteerd. Voor de technische revisie en de opbouw, nam Jef de mannen van Classic Automobiles Service in de arm. De optelsom van jarenlang intensief gebruik en tien jaar stilstand viel aan de techniek duidelijk af te lezen. Van de motor, de transmissie, het stuurhuis en beide assen was niet meer over dan een zielig hoopje schroot.

De optelsom van jarenlang intensief gebruik en tien jaar stilstand viel aan de techniek duidelijk af te lezen.

Loodvrije benzine

Voor Classic Automobile Service moet het mechaniek wel heel ernstig versleten zijn om er niets meer mee te kunnen. Om te beoordelen wat de conditie van alle afzonderlijke delen was, werd de motor volledig gedemonteerd. Een belangrijk voordeel is dat er natte cilinderbussen in het blok zitten. Wanneer de cilinderwanden te zeer zijn aangetast, volstaat de plaatsing van een viertal nieuwe bussen. Aldus geschiedde. Zoals ook de krukas geslepen en opnieuw gebalanceerd werd. Alle bewegende delen werden voorzien van nieuwe lagers en het gehele kleppenmechanisme kreeg een opfrisbeurt met nieuwe onderdelen.

Bij elke motorrevisie die Classic Automobile Service uitvoert, worden sowieso geharde klepzittingen in de kop geperst. Zodat de motor probleemloos op loodvrije benzine loopt. Ook wordt er een gemodificeerde oliepomp gemonteerd. Door middel van een drukventiel blijft de opbrengst van de pomp constant. Dat is met de oorspronkelijke pomp (voorzien van een kogel met een veertje) niet het geval.

Revisie versnellingsbak

Ook de versnellingsbak kreeg een grondige revisie. Stephan Heijnst van Classic Automobile Service: “De versnellingsbak is een bekend zwak onderdeel van de Citroën Traction Avant, ongeacht het bouwjaar. Met name het kroon- en pignonwiel hebben door slijtage vaak veel ruimte op de lagers en bussen, waardoor er relatief veel ruimte is tussen de verschillende onderdelen. Zelfs het aanduwen van een Traction kan dan al funest zijn.

De versnellingsbak is een bekend zwak onderdeel van de Citroën Traction Avant, ongeacht het bouwjaar.

In veel van de gevallen worden dan ook het kroon- en pignonwiel vervangen bij een bakrevisie. Als het niet uit noodzaak is, dan wel uit voorzorg.” Bij Classic Automobile Service worden zo veel bakken gereviseerd, dat het haast op lopendebandwerk lijkt.

Voor- en achterbrug

Hetzelfde geldt voor het herstellen van de voor- en achterbrug, waaraan de complete wielophanging is bevestigd. Onderdelen als de lagerbussen, de stuur- en fuseekogels en de silent blocs, maar ook de aandrijfassen zijn slijtagegevoelig. Het reviseren van de voor- en de achterbrug is nog een behoorlijk precies werkje. Met name achter luistert de afstelling zeer nauw in verband met de juiste rijhoogte. De oorspronkelijke aandrijfassen met kruiskoppelingen kunnen bij Classic Automobile Service worden vervangen door gemodificeerde assen met homokinetische koppelingen. Die gaan veel langer mee.

Bekleding en chroom

Met de gereviseerde aandrijving weer op zijn plaats en de voor- en achterbrug onder de auto, kon het interieur worden opgebouwd. De stoelen kregen nieuwe veerpakketten en een laag vers paardenhaar, om vervolgens bekleed te worden met nieuwe stof. Nee, geen leer, want dat hoort niet bij een in Frankrijk gebouwde auto. Alleen de Tractions die in de fabriek in het Engelse Slough werden gebouwd, kregen de luxe van lederen bekleding. Hoewel het interieur vrij sober oogt, hield Jef scherp in de gaten dat alleen de mooiste onderdelen werden toegepast. “Chroom met putjes doet afbreuk aan het geheel. Het lijstje rond de snelheidsmeter, de diverse schakelaars en de versnellingspook moesten smetteloos zijn. Net zoals de raamzwengels en de hendels waarmee de portieren ontgrendeld worden. Zou een bruid handschoenen dragen en daarmee achter lelijk chroomwerk blijven hangen, dan zou dat de mooiste dag van haar leven kunnen vergallen.”

Missie geslaagd

Uiteindelijk moest nog haast gemaakt worden met de opbouw van de Traction. Jef had een deadline gesteld: zijn 65ste verjaardag. Het scheelde maar een haar of hij had deze datum niet gehaald. Op de dag van de keuring van de auto, was het zeer druk bij het technisch centrum. Met nog enkele wachtenden voor hem, zag Jef de klok langzaam richting sluitingstijd tikken. Maar op het allerlaatste moment werd hij toch nog opgeroepen en konden de documenten worden opgemaakt. Jef had het gehaald: de restauratie van zijn Citroën Traction Avant was precies op zijn 65ste verjaardag voltooid. Missie geslaagd.