Slapeloze reis in een Volvo 1800 ES

Tekst Jaap Peters Fotografie Frank Ratering

In Zweden wordt het ‘s zomers pas rond 11 uur ‘s avonds een klein beetje donker. En vervolgens gaat de nacht weer ongemerkt over in de dag. Verslag van een slapeloze reis in een Volvo 1800 ES.

De wereld lijkt in Zweden in de stand by-modus te staan. De koeien grazen in de wei en lijken zich nergens anders druk over te maken dan over de volgende hap gras. Een schare wilde ganzen strijkt neer aan de oevers van een kraakhelder meer. Het ziet er allemaal perfect uit. Onze brandweerrode Volvo 1800 ES verdwijnt de hoek om en laat dit fraaie tafereel achter zich.

Volvo 1800 ES

Bekijk dit model

De 1800 ES heeft racebloed in zich, al zou je dat niet meteen zeggen

De viercilinder motor knort. We trappen het koppelingspedaal in en schakelen met de lange versnellingspook van 3 naar 4. Met onze rechtervoet roepen we een stoot tussengas op. Schakelen gaat in oude auto’s nog prachtig mechanisch, je hoort echt nog het geklik van de bak, maar je moet het wel met beleid doen. We laten de koppeling opkomen en de tweeliter motor pakt weer op. Het koppel is al bij lage toerentallen beschikbaar. Dit lijkt geen typische Volvo waarmee je vooral lange snelwegafstanden kunt afleggen. De 1800 ES heeft racebloed in zich, al zou je dat niet meteen zeggen als je zijn elegante lijnenspel bekijkt.

In een stevig tempo rijden we op het dal af, met een druk op de knop kun je de overdrive activeren. Iets later grijpt het planetaire tandwielstelsel in en laat hij het toerental aangenaam zakken. Wat een rust. Linker onderarm uit het zijraam, stuur tussen de vingertoppen. Dit is de aangename variant van insomnia, slapeloosheid.

Thuishaven Volvo fabriek

Sinds vanochtend zijn we op pad in de Zweedse provincie Bohuslän, ten noorden van Göteborg. De hemel was grijs in de thuishaven van de Volvo fabriek. Maar toen we de vesting Bohus aan de noordoever van de Nordre Älv passeerden, liet de zon zich zien. De lucht is nu vriendelijk en helblauw met hier en daar een wolk. Aangenaam briesje erbij en een puike temperatuur: ramen open, zonnebril op.

Kort voor Stenungsund gaan we van de snelweg naar het noorden af en zetten we koers naar het westen. Daar ligt de zee. Eerst maken we een bocht over de brug naar het eiland Stenungsön, dan gaan we een eiland verder, naar Källön. Daar kom je via de Tjörnbron-brug met stalen kabels, die hoog boven het donkere water uittorent.

Diepe leren stoelen

We rijden naar het uitzichtpunt aan de Sund, het is werkelijk prachtig. Maar als we het informatiebord bekijken, krijgen we het koud. Bij de kabelbrug waarop we uitkijken, vond een tragedie plaats. In een ijskoude nacht januari 1980 knalde een vrachtschip tegen de pijler van de brug. De brug stortte in. Er waren doden: in gedachten zien we koplampen van auto’s die plotseling in de diepte verdwijnen, het ijswater in.

Binnen in de Volvo 1800 ES geen smalle sportstoelen – je hebt eerder het idee dat je op een sofa zit.

We openen onze ogen weer en zien een zeilbootje tussen de eilandjes varen. De hemel is nog steeds strakblauw. Langzaam vervliegt de nachtmerrie. Nog één keer kijken we naar de schilderachtige Sund, en dan laten we ons weer zakken in de diepe leren stoelen van de Volvo. Geheel in stijl met de mode van de jaren zestig en zeventig heeft deze auto geen smalle sportstoelen, maar heb je eerder het idee dat je op een sofa zit. Het instrumentarium bestaat uit klassieke ronde instrumenten. En dat zijn er nogal wat. Verder barst het van de schakelaars, wat heerlijk nostalgisch allemaal. Vooral omdat er nog niets digitaals te vinden is. De knoppen en de meters, het nephout op het dashboard dat aan de bovenkant met vinyl is afgewerkt: we zijn veertig jaar terug in de tijd.

Ontwerper Volvo 1800 ES

Echt snel is de Volvo niet. De viercilinder met 124 pk is vooral geschikt voor comfortabele kilometers, ondanks het relatief lage gewicht van 1200 kilo en de grote cilinderinhoud. We voelen dan ook geen enkele behoefte om de auto snel door de bocht te jagen.

De Volvo 1800 ES is niet per se mooi, maar heeft wel charisma.

Het karakter van de Volvo is een weldaad op deze langste dag van het jaar. Bij de oneindig lome dag past een rustige rijstijl. De 1800 ES is een echte Volvo: ongekunsteld, natuurlijk. En praktisch ook: je baadt in het zonlicht door al het glas rondom en hebt voldoende bagageruimte voor zwem- en picknickspullen.

Echt heel mooi is de ES niet eens. En dat past ook wel bij de stijl van zijn ontwerper, de Noor Jan Wilsgaard. Hij had het lef om lelijke auto’s te maken. Maar de auto heeft onmiskenbaar charisma. Bij elke stop die we maken, wordt de ES omringd door trotse Zweden. Hij past bij dit landschap van bos, rotsformaties en in het groen verscholen boerderijen.

Zomer in Zweden

Iedereen is in zomerse sferen. Kinderen spelen op het strand, paarden lopen in draf langs de kust, bootjes meren aan. De terrassen van de havenstadjes Skärhamm en Kyrkesund zitten vol met bruinverbrande mensen die elke zonnestraal willen absorberen. Voor je het weet is het winter en zie je de zon niet meer. Nog steeds voelen we geen enkele aandrang om hard te rijden. Wat zou ‘kalm aan, en rap een beetje’ in het Zweeds zijn? “Lugn och lite fort”, zegt Google Translate. Het zal wel.

Zelfs de secondewijzer van de analoge klok lijkt de tijd vertraagd weg te tikken.

We rijden terug naar de Tjörnbron-brug en gaan naar de binnenlanden. Daar heerst een stilte zoals je die in Nederland eigenlijk niet meer vindt. Iedereen ligt op het strand, hier lijkt niemand te wonen. Het weer is ook slechter, want boven land heeft de zeewind geen kans om de wolken weg te blazen. Alleen aan de horizon zien we een streepje licht. Hier in Alingsås voltrekt het leven zich in een nog lager tempo. Zelfs de secondewijzer van de analoge klok lijkt de tijd vertraagd weg te tikken.

Als we weer terug in Göteborg zijn, is de avond al bijna voorbij. De ondergaande zon weerkaatst in de achterruit van de 1800 ES en lijkt de auto in brand te zetten. En dan wordt het echt donker.