Eighties verantwoord: Subaru XT

Tekst Jaap Peters Fotografie Igor Stuifzand

De wonderlijke Subaru XT lijkt zo uit een science fiction-film uit de jaren tachtig te komen. Het ging bij deze sportwagen niet eens om ultieme prestaties. De XT laat vooral heel mooi zien wat de stand van de techniek en de mode in de jaren tachtig was.

Wij houden van eigenwijze merken en dus houden we van Subaru. De belangrijkste daad van het merk is dat het compleet z’n eigen gang gaat. Voor modetrends of hippe features in je auto hoef je bij Subaru niet aan te kloppen. Wel voor oerdegelijke, betrouwbare en doordachte techniek. De basisingrediënten zijn bij elke autoliefhebber bekend: een boxermotor en vierwielaandrijving. Waarom Subaru met dat laatste begon, is een bijzonder verhaal. Een Japans elektriciteitsbedrijf zocht in 1972 naar een oplossing voor hun probleem om installaties op afgelegen locaties en in winterse omstandigheden te bereiken. Er werd een prijsvraag uitgeschreven en de industrie mocht ideeën aandragen. Subaru, dat al auto’s bouwde sinds de jaren vijftig, stelde een compacte auto met vierwielaandrijving voor en won de prijsvraag. Het ging om de Subaru Leone 4WD Station Wagon. De tweede generatie van dit model kwam ook naar Nederland en heette 1600/1800.

Colin McRae

Subaru had de smaak te pakken en groeide uit tot de grootste 4WD-personenautobouwer ter wereld. Geen Subaru ontkwam eraan, zelfs de kleine Justy was in de jaren tachtig en negentig met vierwielaandrijving te koop. Maar over de Justy gaan we het nu niet hebben, en ook niet over de recente XV of Outback. Zelfs de meest tot de verbeelding sprekende Subaru van allemaal, de WRX, laten we links liggen. Al is het altijd goed om even bij deze beroemde auto stil te staan. Mede dankzij de rallysuccessen in het verleden, met onder meer wereldtitels voor Colin McRae en Petter Solberg, heeft de Subaru WRX een grote schare liefhebbers. In 1993 deden de Japanners voor het eerst echt van zich spreken, toen de beroemde blauwe Impreza 555 met zijn goudkleurige wielen en reuzespoiler zijn debuut maakte. Ari Vatanen en Colin McRae waren de vaste rijders. Tussen 1990 en 2008 haalde Subaru 47 overwinningen in het wereldkampioenschap rally’s en in 1995, 1996 en 1997 werd de constructeurstitel behaald. De laag in de auto geplaatste boxermotor, de grote turbo en de vierwielaandrijving vormden de juiste mix voor succes.

Rallysucces Subaru

Subaru is nogal bescheiden over zijn palmares. Dat is prijzenswaardig, maar ook jammer. Op de WRX na, is elke Subaru snel in de vergetelheid geraakt. En dat terwijl je na enig speurwerk echt wel op leuke Subaru’s kunt stuiten. Zo presenteerde het Japanse merk in 1985 de XT. Het was voor Subaru een mijlpaal: tot halverwege de jaren tachtig hadden ze alleen auto’s geproduceerd waarbij de vorm de functie volgde. Dat leverde weinig appetijtelijke modellen op, zoals de Leone. Ondertussen kwam de Japanse concurrentie met de ene leuke sportwagen na de andere op de proppen. Toyota had de MR2, Mazda de RX-7, Nissan de Silvia en Honda de Prelude. Met de XT deed Subaru mee met de mode en sprak het eindelijk een woordje mee in de categorie van de liefhebbersauto’s.

De XT zit vol met details uit de tijd van Duran Duran en Frankie goes to Hollywood.

Klapkoplampen

De XT brengt ons met z’n vierkante vormen rechtstreeks terug naar Curry en Van Inkel, Spijkerhoek en de extravagante videoclips op MTV. Rond was in die tijd uit den boze. Probeer maar eens een detail te ontdekken dat niet uit scherp getekende lijnen bestaat. Wij kwamen niet verder dan de wielen, de uitlaat en het Subaru-logo. Bij de XT kun je elke modegril uit de eighties afvinken. De klapkoplamp, een relikwie uit de tijd van Duran Duran en Frankie goes to Hollywood, ontbreekt niet. Net zo min als de enkele ruitenwisser, die je toen bij veel merken tegenkwam. Die verdwijnt als hij niet wordt gebruikt onder de motorkap, wat bijdraagt aan een betere stroomlijn.

Stroomlijn Subaru XT

Die stroomlijn is een belangrijk hoofdstuk in het XT-verhaal. In de jaren tachtig draaide alles in de autowereld om een woord waarmee je veel Scrabble-bonuspunten kunt scoren: de luchtweerstandscoëfficiënt of Cw-waarde. Daaraan werd bij de XT dan ook veel aandacht besteed. Vandaar dat hij voor die tijd een vooruitstrevend ontwerp had. Voor een optimale aerodynamica werden aalgladde buitenspiegels aangebracht en werd zelfs in de deurgreep een scharnierend klepje aangebracht om turbulentie te voorkomen. Dankzij de lage ligging van de flat four boxermotor, is de neus van de XT heel laag. Alles stond in het teken van een optimale stroomlijn. De vele tests in de windtunnel leverden een Cw-waarde op van 0,29, een waarde waarvoor je je tegenwoordig nog allerminst hoeft te schamen.

Commodore 64

Binnenin zetten de jaren tachtig zich voort. Als je iemand geblinddoekt in de auto laat plaatsnemen, zal hij direct raden uit welke tijd de XT komt. Ook in het dashboard zie je overal scherpe vouwen en is er geen afgerond hoekje te bekennen. Welcome to the Eighties. Er is veel te ontdekken binnen in de XT. Kijk alleen al eens naar de vorm van het stuur. Het asymmetrische naafstuk heeft de vorm van een pistool – alleen de Austin Allegro scoort met zijn vierkante stuur wat ons betreft nog hoger in de categorie ‘vreemde sturen’. Aan weerszijden zijn satellieten aangebracht waarmee je onder meer de ruitenwissers bedient. Daarin is Subaru niet uniek: ook Citroën had in de jaren tachtig talrijke modellen met satellietbediening. De keuzehendel van de viertraps automaat heeft de vorm van de joystick waarmee destijds computerspelletjes werden gespeeld op de Commodore 64 of Atari. Overigens was de XT ook ‘gewoon’ met een handgeschakelde vijfbak te koop. Om de futuristische sfeer compleet te maken, kon je de XT met een digitaal instrumentarium bestellen. Onze auto heeft helaas een redelijk gewoon ogend analoog klokkenspel. In het midden van het cluster is wel een boordcomputer geplaatst, waarin je onder meer informatie kunt aflezen over de aandrijving van de wielen.

Luchtvering Subaru XT

Subaru is geen merk dat zo’n vormgeving alleen voor de sier bedenkt. De XT zit doordacht in elkaar. Zo is de gehele stuurkolom – inclusief instrumentencluster! – in hoogte verstelbaar om de instap te vergemakkelijken. Het grote uitneembare zonnedak was toen al voorzien van een windgeleider, die ervoor zorgde dat de wind keurig buiten het passagiersgedeelte bleef. Nog zo’n bijzonderheid is de luchtvering: met een druk op de knop kun je de carrosserie wat verhogen, zodat je ook op een modderige weg met de XT uit de voeten kunt. Bij een snelheid boven de 80 km/h zakt de carrosserie automatisch weer in zijn oude positie. Tegenwoordig kun je zo’n systeem optioneel bij de dure merken bestellen, Subaru bood het dertig jaar geleden al standaard aan. En – hoe typisch – de luchtvering van de XT waarmee wij rijden, functioneert nog altijd naar behoren.

IHI-turbo

De 1,8-litermotor was voor die tijd hypermodern. Een computer regelde de ontsteking en zorgde voor de brandstofinspuiting. Het watergekoelde blok met een bovenliggende nokkenas voor beide cilinderbanken is van aluminium en heeft multipoint injectie. Het Japanse merk IHI leverde de turbo. Niet dat de XT een rallykanon is: 136 pk is zelfs voor de jaren tachtig vrij bescheiden. Verwacht van de XT dan ook niet dat hij de stenen uit de straat trekt, zeker niet niet als je de versie hebt met de automaat. Bij hoge toerentallen hoor je een mooie roffel van de boxermotor, al is het geen intens geluid. Het geeft de XT wel nét dat tikje sportief karakter. De auto was buiten Europa overigens ook leverbaar met dezelfde motor zonder turbo, die het tot 97 pk schopte. Een zescilinder met 145 pk ging eveneens aan Europa voorbij en bleef voorbehouden aan de Verenigde Staten.

Presenteert Subaru eindelijk een gewaagde auto, blijkt dat niemand erom staat te springen.

Het sneue is dat de XT geen succes werd voor Subaru. Doet het merk eindelijk iets vreemds, staat niemand erom te springen. Zelfs in thuisland Japan werden in de zes jaar dat de auto in productie was, maar iets meer dan 8000 exemplaren verkocht. Tegenwoordig is de spanning in het Subaru-gamma ver te zoeken. De enige auto die in de buurt komt van de XT, is de BRZ. Maar deze auto is, hoewel hij leuk rijdt, een kopie van de Toyota GT86 en lang niet zo inventief als zijn verre voorvader. De XT is na dertig jaar bijna uitgestorven. Jammer, hij had met al zijn slimme details een beter lot verdiend.

Auto uit Zwitserland importeren

De huidige eigenaar van de Subaru XT op de foto’s, importeerde zijn 80’s verantwoorde auto in 2009 uit Zwitserland. Het is de enige geïmporteerde XT in Nederland. De auto is zeldzaam: er zijn in Nederland nog 17 exemplaren, waarvan 5 een geldige apk hebben.

De eigenaar is vooral Renault-liefhebber. Zo bezat hij onder meer een Renault R4, een Renault Safrane en een Renault Avantime. De interesse in Subaru werd gewekt bij een Nijmeegs garagebedrijf, waar een Subaru SVX in de showroom stond. Door wat op Google te speuren, kwam hij erachter dat de XT de voorganger van deze sportwagen was. Toen werd zijn interesse gewekt. Hij kwam via een Zwitserse website op het spoor van zijn XT. In een advertentie werd de auto zonder foto aangeboden. De informatie was summier, er stond alleen dat de auto Fahrbereit was en redelijk roestvrij. De gok werd gewaagd: zonder de auto gezien te hebben, kocht de man zijn XT. De auto was van een oud vrouwtje geweest, wat niet altijd tot aanbeveling strekt. De dame was 83 jaar en had de auto alleen zakelijk gebruikt.

In Nederland hebben nog vijf XT’s een geldige apk.

Een transporteur bracht de XT naar Venlo en daar kon de eigenaar dan eindelijk kijken of hij een top of een flop had aangeschaft. Gelukkig bleek het een goede gok. Met de roest viel het inderdaad mee: alleen linksachter zat een roestplekje. Later bleek dat de voor- en achterspatschermen waren doorgerot, en ook dat werd netjes bijgewerkt. Zelfs de kilometerstand viel mee: nog geen 70.000 echte kilometers. De Subaru XT kwam met glans door de apk en de huidige eigenaar rijdt er al zeven jaar zeer tevreden mee rond.

Subaru XT

Bekijk dit model