De jaren zeventig waren een wilde tijd voor jonge autoliefhebbers. De Kreidler of Zündapp verdween in de schuur en ervoor in de plaats kwam een Opel Kadett GT/E, een Volkswagen Golf GTI of een Ford Escort RS2000.
Honderd pk of meer, twee liter cilinderinhoud en achterwielaandrijving – dat was in de vroege jaren zeventig alles wat de jeugdige autoliefhebber begeerde. Het zuurverdiende spaargeld werd geïnvesteerd in een snelle Opel Kadett of in een Ford Escort. Het resultaat laat zich raden: er werd geracet, er werd gedrift en er werd veelvuldig getankt bij de benzinepomp in het dorp. Toen ging Volkswagen zich ermee bemoeien met de Golf I GTI, een compacte sportieveling met een motor van 1,6 liter en voorwielaandrijving. Het vermogen was met 110 pk respectabel. Zou dit nieuwe model een kans van slagen hebben? Kon de Volkswagen Golf GTI opboksen tegen de snelle Opel Kadett GT/E en de Ford Escort RS2000? Het antwoord is allang bekend, maar dat maakt terugblikken niet minder leuk.
Kwispelen
De eerste generatie van de Ford Escort – het ‘hondenbot’ – was een geweldenaar. Zowel op het circuit als op het rallyparcours veegde hij de vloer aan met de concurrentie. En dat vegen moet je letterlijk zien. Want dankzij zijn achterwielaandrijving en hoge vermogen wilde de Escort maar wat graag met zijn staart kwispelen. Op het sportieve onderstel van de Mk 1 staat ook de in 1974 gelanceerde Escort Mk 2. Met een 110 pk sterke tweelitermotor en een registercarburateur van Weber was de RS2000 het topmodel. De viercilinder motor met bovenliggende nokkenas vond zijn oorsprong in de Amerikaanse Ford Pinto. In Europa werd hij gebruikt in de Capri Mk 2 en de Taunus.
16 centimeter langer
De sportieve Ford Escort RS2000 had in tegenstelling tot de beschaafde burger-Escort een gestroomlijnd neusstuk van polyurethaan, waarin dubbele ronde koplampen waren ondergebracht. Dit onderdeel maakte de RS2000 liefst 16 centimeter langer dan de minder krachtige uitvoeringen. Je herkende de Escort RS tevens aan de rubberen achterspoiler en de matzwarte buitenspiegels. Aan de staat van het RS2000-logo op het achterscherm kon je zien of de auto al eens ergens tegenaan had gekwispeld.
Het onderstel van de RS2000 is sportief hard afgestemd.
Aandrijflijn Escort RS2000
Ford gaf kopers van de Escort RS2000 de mogelijkheid om de auto verder te individualiseren en die maakten daar dankbaar gebruik van. Originele RS-accessoires zijn nog steeds erg populair. Hoewel de technisch eenvoudige aandrijflijn al voor goede prestaties zorgde, bood deze de eigenaren veel vrijheid om het vermogen verder op te voeren. Met zijn indrukwekkende vermogensafgifte en onnavolgbare geluid maakt de viercilinder nog steeds indruk.
Dat motor wat moeizaam op toeren komt en een nogal rauwe indruk maakt, is eerder charmant dan vervelend. Dankzij de modulaire toepassingsmogelijkheden van onderdelen, was het heel gemakkelijk om een andere achteras onder de auto te plaatsen. Een sperdifferentieel of een diff met een kortere eindoverbrenging konden eenvoudig achteraf worden ingebouwd. Het onderstel van de RS2000 is sportief hard afgestemd. Als bestuurder zak je diep weg in de sportstoel en houd je je stevig vast aan het RS-stuur. De pook beweegt snel en solide door de vier verzetten – precies zoals je het wilt als je je op het circuit of op een gravelweg begeeft.
Model boven het topmodel
De Escort RS2000 en de Opel Kadett GT/E vertonen veel gelijkenissen. Beide auto’s komen uit een grote autofamilie, waarin motoren, transmissies en onderstellen kwistig worden uitgewisseld. De sportief gelijnde modellen hebben allebei een 2,0-liter motor met 110 of 115 pk en achterwielaandrijving. De Kadett weegt 920 kilo, de Escort 925 kilo.
De GT/E was de topversie van de Kadett C en werd vanaf 1975 verkocht met de 105 pk sterke motor uit de Manta. Twee jaar later verscheen er een model boven dit topmodel met 115 pk. De legendarische ‘1000-serie’ werd in 1977 als homologatiemodel voor de Group 1B gebouwd. Opel moest duizend GT/E’s produceren om deel te kunnen nemen aan rally’s. Maar de vraag was zo groot, dat er ruim twee keer zo veel exemplaren werden verkocht (2234 stuks in totaal). De eerste duizend werden allemaal geel met wit gespoten, voor de latere exemplaren konden de kopers uit meerdere lakkleuren kiezen.
De passagiers in de Opel Kadett GT/E maken dankbaar gebruik van de gemonteerde handgrepen.
Bilstein-onderstel
Het motorvermogen wordt geput uit een cilinderinhoud van 1979 cc. In combinatie met een compressieverhouding van 9,6 : 1 en brandstofinspuiting van Bosch (L-Jetronic), wordt een potig koppel van 162 Nm bij 3000 tpm bereikt. Opel koos ervoor om de Kadett GT/E met 115 pk (ook wel de GT/E 2 genoemd) te voorzien van een sporttransmissie met vijf versnellingen, een sperdifferentieel met een sperwerking van 40 procent en een Bilstein-onderstel. Een bijzonder detail van de 1000-serie zijn de Fuchs-wielen in de maat 6 x 13, met banden van het formaat 175/70 HR 13. Tot de standaarduitrusting behoren ook enkele opties waarvoor je bij de doorsnee Kadett moest bijbetalen, zoals een asbak en handgrepen tegen de dakhemel. Van deze handgrepen maken de passagiers dankbaar gebruik.
Kadett GT/E alleen met racelicentie
Eigenlijk behoren alleen de eerste duizend exemplaren tot de echte 1000-serie, maar de 115 pk sterke Kadett GT/E is inmiddels zo zeldzaam dat je al in je handjes mag knijpen als je een van de overige 1234 exemplaren vindt. Om de unieke kleurstelling hoef je het niet te laten, veel van de latere GT/E’s zijn ook verkocht in het geel-wit. Dat de auto’s uit de 1000-serie zo zeldzaam zijn, komt doordat ze massaal gebruikt werden voor de autosport. In Nederland moest je zelfs in het bezit zijn van een racelicentie om überhaupt een GT/E te mogen kopen. Vandaag de dag is de sportieve Kadett nog steeds een populaire auto voor deelname in de historische autosport.
Weggeroest
De GT/E’s die niet zijn gesneuveld tijdens een race of rally, zijn in veruit de meeste gevallen al lang weggeroest. Het enkele exemplaar dat alle gevaren heeft getrotseerd, is inmiddels in handen van een verzamelaar die auto heeft gerestaureerd en hem nooit meer laat gaan. Het heeft meer zin om op zoek te gaan naar een ‘normale’ GT/E met 105 pk, waarvan er 8660 zijn gebouwd. Als zo’n auto te koop wordt aangeboden, moet je er alleen wel zeker van zijn dat hij origineel is. Veel van de 165.411 gebouwde Kadetts C Coupé zijn later omgebouwd. Dankzij de modulaire techniek is dat heel gemakkelijk. Om de ware identiteit van een GT/E te achterhalen en een miskoop te voorkomen, kun je het beste een kenner inschakelen.
Volkswagen Golf GTI wordt symbool
In 1976 kwam de Volkswagen Golf I GTI op de markt. Hij verliet de fabriek met weinig uiterlijke opsmuk: spatbordverbreders van zwart kunststof, een grille met een rode omranding en een discrete voorspoiler. Met zijn hoekige vorm wijkt de sportieve Golf af van zijn coupé-achtige concurrenten. In 1976 was de Volkswagen Golf pas een paar jaar in productie, hij had niet zo’n lange voorgeschiedenis als de Kadett en de Escort. Bovendien werd het motorvermogen van 110 pk op de voorwielen overgebracht, in plaats van de achterwielen. We weten allemaal dat de Golf GTI een enorm succes werd. De term GTI staat tegenwoordig symbool voor elke hot hatchback. Waar het de Gran Turismo Injection echter aan ontbreekt, is een rijk raceverleden. Hoewel er enkele opmerkelijke successen met de auto zijn geboekt in de rallysport en op het circuit, heeft de Golf niet zo’n legendarische geschiedenis als de Kadett en de Escort.
Publiekslieveling
Dankzij de 110 pk sterke motor van de Audi 80 GTE en een leeggewicht van amper 800 kilo groeide de Volkswagen Golf GTI snel uit tot een publiekslieveling. Net zoals veel van zijn soortgenoten, werd de Golf GTI in het leven geroepen om aan de homologatieregels van de internationale autosportfederatie te voldoen. Om mee te mogen strijden op het circuit moesten er ten minste vijfduizend exemplaren worden gebouwd. De mensen op de marketingafdeling van Volkswagen hoopten stiekem dat ze veel meer GTI’s aan de man konden brengen. Zij keken met een schuin oog naar het succes van de snelle en betaalbare Fords en Opels. Zulke modellen waren ideaal om de jonge autokoper aan je merk te binden.
Veiliger rijeigenschappen
De marketingafdeling kreeg zijn zin: de mix van comfort, functionaliteit en sportiviteit sloeg aan. Critici spraken hun vrees uit dat de voorwielen maar moeilijk overweg konden met het relatief hoge vermogen van 110 pk, maar het tegendeel was waar. Sterker nog, met zijn voorwielaandrijving had de Golf GTI veiliger rijeigenschappen dan de staartlastige Escort RS2000 en Kadett GT/E. Tenslotte kon niet elke zelfbenoemde coureur overweg met achterwielaandrijving, en al helemaal niet op natte wegen. Maar bestuurders die wel weten wat ze doen, zweren juist bij achterwielaandrijving. Over welke vorm van aandrijving uiteindelijk het beste is, wordt nog altijd gebakkeleid.
Ondanks zijn voorwielaandrijving doet de Volkswagen Golf GTI niet onder voor zijn concurrenten.
Laten we ons richten op de feiten: met 110 pk vermogen, 140 Nm koppel en een cilinderinhoud van 1588 cc komt de Golf GTI in dit gezelschap het slechtst beslagen ten ijs. Toch sprint hij in 9,4 seconden van 0 naar 100 km/h en daarmee wringt hij zich tussen de Kadett (9,1 seconden) en de Escort (9,6 tellen). De topsnelheid van 182 km/h is ook genoeg voor een tweede plaats, voor de Escort (178 km/h) maar achter de Kadett (192 km/h). Ondanks zijn voorwielaandrijving doet de compacte Volkswagen dus niet onder voor zijn concurrenten.
Ruime indruk
Over compact gesproken: de Golf is ruim veertig centimeter korter dan de Escort en de Kadett. Als bestuurder merk je daar echter weinig van. De GTI maakt een ruimere indruk dan zijn buitenmaten doen vermoeden. Er past zelfs een heel gezin in – als het echt moet. Maar laten we geen woorden vuil maken aan irrelevante zaken als de beenruimte op de achterbank en het volume van de kofferbak. Het is veel leuker om de Golf ons testcircuit op te draaien, alwaar hij kan laten zien waartoe hij in staat is. Met zijn voorwielaandrijving zet hij overtuigende prestaties neer en de soepele motor maakt de rij-ervaring extra vermakelijk. Vergeleken met de Ford Escort RS2000 en de Opel Kadett GT/E, die beide een rafelig randje hebben, is de Volkswagen Golf GTI haast te gladjes.
Red de jeugdhelden
De Ford Escort RS2000, de Opel Kadett GT/E en de Volkswagen Golf GTI hebben een grote schare fans. Ieders voorkeur gaat ongetwijfeld uit naar de auto waar hij of zij mee is opgegroeid. Wat onze jeugdhelden gemeen hebben, is dat ze flink wat te voortduren hebben gehad. Ze zijn mishandeld op de openbare weg en verminkt in de werkplaats. Destijds stond niemand erbij stil dat de auto’s misschien het bewaren waard waren – we waren tenslotte jong en onbezonnen. Nu denken we met veel plezier terug aan deze periode in de jaren zeventig. Gelukkig zijn er genoeg autoliefhebbers bereid om tijd en geld te investeren in het behoud van onze jeugdhelden.
Classic Cars #30
In deze editie: Fiat 500, Porsche 914, Renault 16, Volvo 1800 S, Jaguar XJ, Volkswagen Golf V GTI en nog veel meer.
